Bakı 
Ermənistanda revanşist qüvvələrin, xüsusilə Rusiyapərəst dairələrin yenidən fəallaşması, sülh prosesinə real təhlükə yaradır. Onlar üçün sülh sənədi, əslində, Ermənistanın müstəqil qərarvermə hüququnun təsdiqi deməkdir. Bu da Moskva üçün arzuolunmaz ssenaridir.
Paşinyan hökuməti erməni Apostol Kilsəsinin sərt müqaviməti ilə də üzləşir. Kilsə uzun illərdir dini təşkilatdan daha çox, siyasi-ideoloji mərkəz kimi fəaliyyət göstərir. Bu mərkəz "Böyük Ermənistan" ideyasının və revanşizmin əsas təbliğatçılarından biri olub. Paşinyanın "29 min kvadrat kilometr" konsepsiyasına əsaslanan realist siyasəti, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması və sülhə can atması Kilsənin ənənəvi, şovinist xəttinə ziddir.
Kilsə-hökumət gərginliyi fonunda Rusiya faktoru vacib rol oynayır. Erməni Kilsəsi tarixən Rusiya ilə sıx əlaqələrə malik olub və Paşinyanın Qərbyönlü kursu Kremli narahat edir. Rusiya daxili qüvvələr, o cümlədən kilsə vasitəsilə Paşinyana qarşı təzyiqi gücləndirməyə çalışır.
Ermənistan bu gün kəsişmə nöqtəsindədir. Paşinyanın məqsədi ölkəni illərlə mövcud olmuş irredentist xülyalardan qurtararaq real dövlətçilik yoluna çıxarmaqdır.
Əgər Paşinyan Kilsənin siyasi təsirini məhdudlaşdıra və 2026-cı il seçkilərində mövqeyini qoruyub-saxlaya bilsə, Ermənistanın dünyəvi və Qərbyönlü inkişaf kursu, həmçinin Azərbaycanla sülh sazişinin imzalanması ehtimalı artacaq.
Politoloq Natiq Miri Bakıvaxtı.az-a açıqlamasında deyib ki, Ermənistan revanşist qüvvələr, müxaliflər ciddi aktivləşib.
Ekspert vurğulayıb ki, siyasi mübarizə getdikcə daha da kəskinləşir:
"Bu kontekstdə müxalifətin ittihamlarından biri odur ki, Azərbaycan yekun sülh müqaviləsini imzalamayacaq. Revanşistlərin iddiasına görə, guya Azərbaycan tərəfi yekun sülh sazişinə imza atmağı ona görə ləngidir ki, hələ də Bakının İrəvandan almaq istədikləri bitməyib. Lakin Azərbaycan tərəfinin son günlərdə atdığı addımlar, xüsusən cənab Prezidentin Qazaxıstanda Ermənistana yük daşımalarında məhdudiyyətin götürülməsini açıqlaması, revanşistlərin iddialarını tamamilə zərərsizləşdirdi. Azərbaycan Prezidenti bir neçə dəfə vurğulamışdı ki, tərəflər arasında sülh mühiti mövcuddur. Nəqliyyat kommunikasiyaların açılması konkret praktik addımdır. Xüsusən, Ermənistan üçün kritik məhsul olan taxılın Azərbaycan vasitəsi ilə daşınması siyasi anlamda İrəvanın blokadadan xilas olması deməkdir. Bu praktiki bir nəticədir və ona görə sadəcə erməni cəmiyyətində deyil, beynəlxalq aləmdə də ciddi reaksiya doğurdu. Nikol Paşinyan da bunu gözardı edə bilməzdi və etmədi".
Analitik qeyd edib ki, Ermənistan hökuməti yeganə tələbi yerinə yetirərsə, öz Konstitusiyasını dəyişdirərsə, yekun sülhə imza atılacaq:
"Əgər Paşinyan hökuməti 2026-cı ilin iyununda keçiriləcək seçkiləri və ilin sonundakı referendumu gözləmək istəmirsə, o zaman parlamentdə çoxluqdan istifadə edərək Konstitusiyanın Preambula hissəsində yer alan ərazi iddiasını aradan qaldıra bilər. Bu, mümkündür”.
Natiq Miri: Ermənistan öz Konstitusiyasını dəyişdirərsə, yekun sülhə imza atılacaq
Politoloq hesab edir ki, Paşinyanın bu addımı atması və yekun sülhün imzalanması həm də parlament seçkilərində onun qələbəsini təmin edər. Çünki erməni xalqı məhz sülh vəd etdiyi üçün Paşinyana mandat verib:
“Artıq erməni cəmiyyəti atəş səsləri eşitmir. Erməni analarının oğullarının cəbhədə ölməsi əndişəsi aradan qalxıb. Müharibənin olmaması iqtisadiyyatın inkişafı, kommunikasiyaların blokadadan çıxarılması ticarət-əməkdaşlıq, sülh perspektivi vəd edir. Erməni toplumu bunları görür və dəyərləndirir. Azərbaycan tərəfinin konkret addımları, qərarları, açıqlamaları da erməni ictimaiyyəti tərəfindən pozitiv qarşılanır. Ona görə də Paşinyan təşəkkürünü bildirir. Çünki yaranmış mənzərə daxili auditoriyaya mesaj olmaqla yanaşı, həm də Kilsə və revanşistlərin hökumətə qarşı təbliğatına da zərbə vurur”.
Natiq Miri qeyd edib ki, erməni toplumu Kilsənin, müxalifətin ittihamlarına, əsassız iddialarına etimad göstərmir:
“Bunlar sülh üçün önəmlidir. Artıq qarşılıqlı olaraq ictimai rəyin hazırlanması istiqamətində addımlar atılır. Bu, humanitar siyasətdir".
Aydın Baxış
