Bakı 
Noyabrın 30-da ABŞ və Ukrayna nümayəndə heyətləri arasında Floridada keçirilən danışıqlar müharibənin gələcək trayektoriyasına təsir edəcək bir sıra kritik məsələləri gündəmə gətirsə də, əsas başlıqlarda yekun nəticə əldə olunmayıb. Xüsusilə Ukrayna üçün Qərb təhlükəsizlik zəmanətləri mövzusu danışıqların “həll olunmamış nüvəsi” olaraq qalır və tərəflər arasında strateji fikir ayrılığının dərinliyini göstərir.
“The Wall Street Journal”ın yazdığına görə, görüşdə Ukraynada mümkün seçkilər, ərazi məsələləri, Donbasdan çıxış perspektivləri və Kiyevə verilə biləcək təhlükəsizlik təminatları müzakirə olunub. Lakin Vaşinqtonun təqdim edə biləcəyi zəmanətlərin mahiyyəti, hüquqi çərçivəsi və praktiki işləmə mexanizmləri barədə hələ də ortaq mövqe yoxdur. ABŞ-nin təklif etdiyi paket daha çox “siyasi zəmanət” xarakteri daşıyır, Kiyev isə Rusiyanın təhdidlərini nəzərə alaraq, NATO-ya üzvlüyü əvəz edəcək sərt, hüquqi və kollektiv təhlükəsizlik modelinə ehtiyac duyur. Məhz bu nöqtədə danışıqlar dalana dirənib.
Müzakirələr zamanı Rusiya ilə mümkün “ərazi mübadiləsi” ssenarisinə də toxunulması, ABŞ-nin müharibəni normallaşdırılmış və idarə olunan fazaya keçirmək niyyətini açıq göstərir. Bu yanaşma Vaşinqton üçün geosiyasi risklərin azaldılması deməkdir, lakin Ukrayna üçün ərazi bütövlüyü məsələsinin danışıqlar masasına gətirilməsi son dərəcə həssas mövzudur və daxildə ciddi müqavimət doğurur. Kremlin isə hələ də Donbas və Krım daxil olmaqla işğal etdiyi ərazilərin beynəlxalq tanınmasını tələb etməyə davam edib-etməyəcəyi qeyri-müəyyən olaraq qalır. Bu da prosesin ən ziddiyyətli hissəsidir.
Görüşün dörd saatdan çox davam etməsi, Marko Rubionun “mürəkkəb, lakin irəliləyiş var” açıqlaması və ardınca Trampın xüsusi elçisi Stiv Vitkoff ilə Cared Kuşnerin danışıqları davam etdirmək üçün Rusiyaya yollanması göstərir ki, proses həm çoxsəviyyəli, həm də qeyri-ənənəvi diplomatik kanallar üzərindən aparılır. Bu isə Vaşinqtonun müharibənin sonrakı mərhələsində paralel masalar quraraq həm Kiyevə, həm Moskvaya təzyiq balansı yaratmaq niyyətində olduğunu göstərir.
Ümumilikdə, Floridadakı görüş Ukraynanın təhlükəsizlik arxitekturasının hələ də müəyyən olunmadığını, Qərbin isə daha çox siyasi-funksional, Ukraynanın isə NATO-ya alternativ real hüquqi mexanizm istədiyini açıq göstərdi. Ərazi məsələlərinin müzakirəyə gətirilməsi isə danışıqların gələcəkdə daha kəskin mərhələyə keçəcəyinin siqnalıdır.
Züriyə Qarayeva
