Bakı 
Alimlər heyrətamiz bir kəşflə ictimaiyyəti şoka salıblar: məlum olub ki, insan qaraciyəri gündə iki litrə yaxın zəhərli maddə istehsal edir. Bu proses təbii maddələr mübadiləsinin bir hissəsidir, lakin məlumatın özü həyəcan verici səslənir.
Bakıvaxtı.az Lent.az-a istinadla xəbər verir ki, qaraciyərin orqanizmdəki əhəmiyyətini qiymətləndirmək çətindir: o, orqanizmin detoksifikasiyasında, müxtəlif toksinlərin emalında və xaric edilməsində, həmçinin orqanizmin normal fəaliyyəti üçün zəruri olan zülalların sintezində əsas rol oynayır.
Son araşdırmalara görə, insan toxumalarında və sümüklərində sianid, civə və digər zəhərlər kimi təhlükəli maddələrin izləri aşkar edilib. Nəticə etibarı ilə alimlər belə qənaətə gəliblər ki, bizim orqanizmimiz də əcdadlarımızın bədənləri kimi orqanizmlərimizin təkamül zamanı qarşılaşdığı toksinlərlə doyub. Eyni zamanda, arxeoloji qazıntılar insan qalıqlarından tapılan bir çox zəhərli maddələrin həmin uzaq dövrlərdə orqanizmə dağıdıcı təsir göstərmədiyini göstərib. Üstəlik, bu gün son dərəcə təhlükəli sayılan sianid kimi bu maddələrin bəziləri əvvəllər insan orqanizminə tamamilə fərqli təsir göstərə bilərdi.
Ən təəccüblü və maraqlı hallardan biri Argentinanın San-Antonio-de-los-Kobres kəndinin sakinlərinin mütəmadi olaraq yüksək səviyyədə arsenik tərkibli - icazə verilən həddən 80 dəfə yüksək su istehlak etmələrinə baxmayaraq, ciddi sağlamlıq problemləri ilə üzləşməyənlərin araşdırması olub. Geniş tibbi müayinələrdən sonra həmin şəxslərdə zəhərlənmə ilə bağlı heç bir xəstəliyin olmadığı müəyyən edilib.
Genetiklər bu hadisəni kəndlilər arasında suda zəhərli maddələrin yüksək konsentrasiyasına uyğunlaşmağa imkan verən unikal gen mutasiyasının olması ilə əlaqələndirirlər. Bu mutasiya arsenin orqanizmdə yığılmasının qarşısını alır, sakinlərə təhlükəli mühitə baxmayaraq normal həyat sürməyə davam etməyə imkan verir.
Qaraciyər toksinlərinə gəlincə, qaraciyər tərəfindən istehsal olunan və qidaları həzm etmək üçün lazım olan öd həqiqətən zəhərli ola biləcək bir çox maddə ehtiva edir. Qida maddələrini emal edərkən, qaraciyər metabolik məhsulları süzür, onlardan toksinləri və lazımsız birləşmələri çıxarır. Lakin bu proses pozularsa və ya toksin toplanmasının icazə verilən həddi keçərsə, öd zəhərlənir.
Öd toksikliyinin özü orqanizm üçün təhlükə yaratmasa da, qan dövranına daxil olan zəhərli maddələrin kiçik dozası belə son dərəcə təhlükəli ola bilər və ciddi zəhərlənmələrə səbəb ola bilər.
İnsan orqanizmində baş verən biokimyəvi proseslər sayəsində daxili zəhərlənmədən qorunuruq. Qaraciyər və digər orqanlar maddələr mübadiləsində öz funksiyasını yerinə yetirdikdən sonra zəhərləri zərərsizləşdirən bir növ "süzgəc" rolunu oynayır.
Böyrəklər kimi detoksifikasiya sistemləri toksinlərin çıxarılması prosesində fəal iştirak edir və bununla da onların orqanizmdə yığılmasının qarşısını alır. Bu, orqanizmə təbii toksinlərin öhdəsindən gəlməyə və zərərli maddələrə gündəlik məruz qalmasına baxmayaraq, bütün sistemlərin normal fəaliyyətini təmin etməyə imkan verir.
