Hər bir bayram, fərqi yoxdur, milli ə ya dini, öz ənənələri, adətləri ilə fərqlənir. Baharın gəlişini tərənnüm edən Novruz bayramı mətbəx özəllikləri, xüsusi ləzzətləri ilə bir ayrı mövzudur.
Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, bayram mətbəxi, yəni bayram süfrəsində olması lazım olan məcburi menyu siyahısı var. Ondan başlayaq ki, Novruz bayramının keçirildiyi bütün ölkələrdə süfrədə adı “s” hərfi ilə başlayan yeddi xörək və ya inqrediyentin olması məcburi sayılır (aviatravel.az). Azərbaycanda bu da zəruri şərtdir, ona görə də süfrədə su, sumax, səməni, güzgü, şamlar və rəngli yumurtala və s., lakin biz Novruz bayramı üçün ənənəvi olaraq bişirdiyimiz bayram menyusunu xatırlatmaq istərdik.
1. Plov. Azərbaycanda “məclisin şahı” ifadəsi var, yəni istənilən ziyafətin “kral yeməyi” – quzu və şabalıdlı plov, yaxud kişmiş və ərik qurusu ilə şirin variantı. Quzu ətini düyü altında toyuqla əvəz etmək olar, amma plovun özü əvəzolunmazdır, bu aksiomadır.
2. Balığı biz ilin istənilən vaxtında yeməyi xoşlayırıq, lakin Novruz Bayramı ərəfəsində süfrədə kütüm və ya sazan balığının olması bütün il üçün maddi rifah deməkdir. Balığın içinə qoz-soğan qarışığı doldurula bilər və ya sadəcə qızardılmış formada, o qədər də vacib deyil, əsas odur ki, o, uzadılmış oval boşqabda – buludda olsun.
3. Dolma. Üzüm yarpağına bükülmüş dolmanın - məhz bayram yeməyi olduğunu söyləmək olmaz, çünki biz onu tez-tez və ilin istənilən vaxtında bişiririk. Ancaq bu yemək hamımız tərəfindən o qədər sevimlidir ki, heç bir bayram süfrəsi onsuz olmur.
4. Dovğa. Həm isti, həm soyuq, həm də birinci və ikinci kimi yeməklərdən biridir. İstənilən formada dovğa, istər şənlik süfrəsi olsun, istər gündəlik olsun, həmişə sevilir, Novruzda həmişə dolmanın yanında olur.
5. Şirniyyatlar. Novruz Bayramı təkcə şən və yaz əhval-ruhiyyəsinə görə deyil, həm də qurmanların və şirniyyat sevənlərin bayramı olduğuna görə böyüklərin və uşaqların ən sevimli bayramıdır. Şəkərbura Ayın, paxlava ulduzların, şorqoğal Günəşin simvoludur - bunlar Novruzun ən vacib və ləzzətli atributları, üstəlik badambura bir ayrı daddır. Bütün bu ləzzətlər bayram xonçasına yığılır və üzərinə qoz, badam, fındıq, ərik qurusu və quru meyvələr tökülür.
6. Qurudulmuş meyvələr haqqında ayrıca yazmağa dəyər, çünki bunlar təkcə alma, kivi və ananas qurusu deyil, həm də qızardılmış noxud, innab, iydə, qara xırda xurma, şirin qurudulmuş qarpız və qovun dilimləridir - hər şeyi sadalaya bilməzsiniz. Xonçanın kənarları boyunca ailə üzvlərinin sayına uyğun olaraq kiçik çoxrəngli şamlar qoyulur. Qapının döyülməsini və ya zəngini eşidən ev sahibləri eşikdə uşaq papağı və ya başqa bir baş geyimi görürlər ki, bu da mütləq şirniyyat və meyvələrlə doldurulacaqdır. Bu, uşaq və yeniyetmələri sevindirən Novruz bayramının daha bir sevimli adətidir.
Ümumiyyətlə, Novruz Bayramı əyləncəli və həyəcanlı bayramlar həftəsi olmaqla yanaşı, həm də dad bayramıdır. Və bu həftədən sonra az adam əvvəlki çəkisində qalsa da, inanın, buna dəyər!