VALİDEYNLƏRİN DİQQƏTİNƏ: Yayda uşaqlarda daha çox bu xəstəliklərə rast gəlinir

Yayda məktəblərin bağlanması və havaların istiləşməsi ilə əlaqədar uşaqlar günün çoxunu çöldə, dənizdə və təbiətdə keçirirlər. Bu da uşaqlarda yay xəstəliklərinin artmasına zəmin yaradır.

Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, uşaqlarda rast gəlinən yay xəstəlikləri arasında qusma və ishal ilə müşayiət olunan bağırsaq infeksiyaları, günəş yanığı, isti vurması, həşərat sancması, yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları, sidik yollarının infeksiyaları, Hepatit A infeksiyası, allergik reaksiyalar, dəri xəstəlikləri və maye itkiləri daxildir. Uşaqlarda yay xəstəlikləri və qarşısının alınması üsulları haqqında məlumat verən Dr. Canan Bilazər bildirib ki, günorta, günəş birbaşa başın üstündə olduğu və şüaların yerə şaquli şəkildə dəydiyi vaxt, günvurma üçün ən riskli vaxtdır. Xüsusilə bu saatlarda oyuna dalmaq və uzun müddət günəşdə qalmaq maye itkisinə səbəb ola bilər.

Onun sözlərinə görə, günvurma halında zəiflik, başgicəllənmə, ağız quruluğu, baş ağrısı, şiddətli günvurma kimi simptomlarla yanaşı, huşunu itirmə ilə nəticələnə bilər. Həddindən artıq temperatur bədəndə mayelərin və elektrolitlərin itirilməsinə səbəb olur.

Həkim uşaqları gün vurmasından qorumaq üçün bir neçə sadə tədbiri məsləhət görür: "Bütün uşaqlar, xüsusilə 6 aydan kiçik körpələr saat 10:00-16:00 arasında günəşə çıxarılmamalı, günəşə məruz qalma müddəti 10 dəqiqədən başlayaraq tədricən artırılmalı, yüksək qoruyuculu günəşdən qoruyucu vasitələrdən istifadə edilməlidir".

Günvurması qədər vacib olan başqa bir problem də günəş yanığıdır. Xüsusilə sarışın və açıq dərili uşaqlarda inkişaf edə biləcək dəri lezyonlarının şiddəti həm daha ağır, həm də qalıcı ola bilər. C.Bilazərə görə, uşaqlarda ən az 30 faktorlu (SPF 30) kremlər müəyyən aralıqlarla dəriyə çəkilməli və uşağın günəş altında olarkən bol maye qəbul etməsinə diqqət yetirilməlidir: "Suyun da günəş şüalarından təsirləndiyi unudulmamalı və xüsusilə ən isti saatlarda birbaşa günəş işığı altında qalmamağa diqqət edilməlidir. Günəş yanığı yalnız dəridə qızartı və yüngül ağrı ilə özünü göstərirsə, bu, birinci dərəcəli yanıqdır və dəridə ağrı, uzanma və yanma hissi 48 saata qədər davam edir. Dərinin losyona bənzər kremlərlə nəm saxlanması və ağrı kəsici şərbətlərin istifadəsi uşaqlarda birinci dərəcəli yanıqlara qarşı tətbiq ediləcək üsullardır. Günəş yanıqları çox ağrılı və qabarcıq olarsa, üzdə şişkinlik, hərarət və üşütmə, baş ağrısı, huşunu itirmə, hissiyatın itirilməsi, ümumi vəziyyət və ya şüurun dəyişməsi ilə müşayiət olunursa, dərhal ən yaxın tibb müəssisəsinə müraciət edilməlidir".

Yayda temperaturun artması ilə qidaların xarab olması və bakteriyaların böyüməsi də artır. Koli basilinin yaratdığı turist ishali səhiyyə müəssisələrinə ən çox müraciət edilən hallar sırasındadır. Daha çox çirkli sularla qarışmış sularda çimmək və ya bu sularla çirklənmiş qidaları qəbul etmək nəticəsində baş verir: "İshal hallarında xəstəliyin şiddətini təyin edən ən mühüm amil maye itkisinin şiddətidir. İshalın ən əhəmiyyətli arzuolunmaz təsiri bədənin maye balansının pozulmasıdır, susuzlaşdırma adlanır və bu, maye itkisindən asılı olaraq dərəcələnir. Sidik tezliyinin azalması və ya sidik ifrazının olmaması, yüngül qızdırma, susuzluq hissi, göz bəbəklərinin çökməsi, dərinin elastik strukturunun pisləşməsi və daha çox rezinləşməsi, aşağı qan təzyiqi əsas simptomlardır".

Həkimin sözlərinə görə, uzun müddət davam edən ishal və çoxlu maye itkisi varsa, susuzlaşdırma riski də artır. İshalda əsas müalicə üsulu orqanizm tərəfindən itirilən mayenin ağızdan geri alınmasıdır: "Maye itkisi uşağın ümumi vəziyyətindən çox olarsa, oral diareya pəhrizi tətbiq edilməlidir".

C.Bilazər deyib ki, yay aylarında hovuzlar sıx və tez-tez seçilən yerlər olduğundan yoluxucu xəstəliklərin yayılma riski artır. Onun sözlərinə görə, sağlamlıq və gigiyena qaydalarına əməl etməyən hovuzlar müxtəlif yoluxucu xəstəliklərin əmələ gəlməsinə səbəb olur: "Lakin həddindən artıq xlorlu hovuzlar uşaqların dərisində, qulaqlarında və gözlərində allergik xəstəliklərə səbəb ola bilər. 4 yaşından kiçik uşaqların hovuza buraxılmaması tövsiyə olunur. Zəif təmizlənmiş hovuzlarda aşkar edilən bakteriya və infeksiyalar dəridəki kiçik bir cızıqdan keçərək iltihablı yaralara səbəb ola bilər".

Yayda sidik yolları və göbələk infeksiyalarının daha çox olmasının səbəbi kifayət qədər təmizlənməyən hovuzlardır. Dəsmal və tərlik kimi əşyaların ümumi istifadəsi də göbələk infeksiyalarının sürətlə yayılmasına səbəb olur.

Aytac Aslan