Bakı 
ABŞ Senatı “Sezar Aktı” çərçivəsində Suriyaya qarşı tətbiq olunan genişmiqyaslı sanksiyaların ləğvini təsdiqləyib. Bu addım ilk baxışda humanitar və bərpa yönümlü addım kimi təqdim olunsa da, əslində bu qərar Vaşinqtonun Yaxın Şərq strategiyasında baş verən ciddi korrektənin göstəricisidir.
Uzun illər Suriya hökumətini iqtisadi təzyiq altında saxlamaq məqsədi daşıyan sanksiyalar nə rejim dəyişikliyinə gətirib çıxardı, nə də ölkədə siyasi kompromisi sürətləndirdi. Əksinə, Suriyanın iqtisadi iflici regionda humanitar böhranı dərinləşdirdi və ABŞ üçün əlavə siyasi yük yaratdı. Bu baxımdan “Sezar Aktı”nın ləğvi Vaşinqtonun “təzyiq yolu ilə nəticə” modelindən mərhələli şəkildə geri çəkildiyini göstərir.
Bu qərar həm də regional güclər balansında yeni reallıqların qəbul edilməsi anlamına gəlir. ABŞ artıq Suriyada oyunun yeganə və ya həlledici aktoru olmadığını anlayır. Rusiya və İranın uzunmüddətli hərbi-siyasi mövcudluğu, Türkiyənin təhlükəsizlik prioritetləri və ərəb ölkələrinin Dəməşqlə münasibətləri normallaşdırmaq cəhdləri fonunda Vaşinqtonun sərt sanksiya xətti getdikcə funksionallığını itirmişdi. “Sezar Aktı”nın ləğvi ABŞ-nin bu proseslərin kənarında qalmamaq və Suriyanın gələcək siyasi-iqtisadi konfiqurasiyasında minimum da olsa təsir imkanlarını qorumaq cəhdidir.
Digər tərəfdən, bu addım ABŞ-nin qlobal prioritetlərinin dəyişməsi ilə də sıx bağlıdır. Vaşinqton üçün əsas strateji rəqabət artıq Yaxın Şərqdə deyil, Çin və Rusiya ilə qlobal miqyasda gedən qarşıdurmadadır. Suriyada sanksiyaların saxlanılması ABŞ üçün nə ciddi geosiyasi dividend gətirirdi, nə də resurs baxımından səmərəli idi. Buna görə də “Sezar Aktı”nın ləğvi bir növ “yükdən azad olma” və diqqəti daha vacib cəbhələrə yönəltmə qərarı kimi də oxuna bilər.
Nəticə etibarilə, bu səsvermə Suriyada dərhal siyasi sabitlik və ya sürətli iqtisadi dirçəliş vəd etmir. Lakin o, ABŞ-nin Suriya siyasətində ideoloji sərtlikdən praqmatik realizmə keçid etdiyini göstərir. Bu keçid isə gələcəkdə Vaşinqtonun regionda daha çevik, situativ və maraq əsaslı addımlar atacağının siqnalı kimi qiymətləndirilə bilər.
Ruslan Zəngəzur
