Bakı 
Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskinin “hazırkı təmas xətti əsasında təxirəsalınmaz qaydada sülh danışıqlarına başlamağa hazırıq” sözləri bu uzun və ağrılı müharibənin fonunda həm emosional, həm də siyasi məna daşıyır.
Müharibə artıq dördüncü ilə qədəm qoyur - 2022-ci ilin fevralında başlayan Rusiya-Ukrayna toqquşması indi təkcə cəbhədə deyil, cəmiyyətin hər qatında dərin izlər buraxıb. İndi, 2025-ci ilin sonunda, Zelenskinin bu bəyanatı həm Ukraynanın içindəki yorğunluğun, həm də beynəlxalq arenadakı dəyişikliklərin əksidir.
Yeni geosiyasi şərait artıq əvvəlki kimi deyil. ABŞ-də Donald Tramp ikinci dəfə hakimiyyətə gəlib və bu, Ukraynanın Qərbdən aldığı dəstəyin tonunu dəyişdirib. Vaşinqton indi daha çox “danışıqlara getmək”, “kompromis tapmaq” çağırışları edir. Zelenskinin NBC telekanalına verdiyi müsahibədə səsləndirdiyi fikirlər də elə bu reallığı əks etdirir: o, münaqişəni dayandırmaq istədiyini bildirir, amma bunu Ukraynanın mövcud müdafiə xətləri çərçivəsində görür. Başqa sözlə, geri çəkilmədən, amma müharibəni də sonsuzluğa qədər uzatmadan etmək istəyir.
Bu bəyanat həm də Ukrayna xalqına bir mesajdır. Dörd ildir davam edən müharibə iqtisadiyyatı tükəndirib, demoqrafik vəziyyəti dəyişib, cəmiyyətin psixoloji dözümünü sınağa çəkib. İnsanlar sülh istəyir, amma bu sülh “təslim olmaq” mənasına gəlməməlidir. Zelenskinin “hazırkı təmas xətti” ifadəsi bu baxımdan bir balans axtarışıdır - o, həm xalqına ümid verməyə, həm də Qərbə Ukraynanın hələ də iradəli və məsuliyyətli tərəf olduğunu göstərməyə çalışır.
Rusiya üçün isə bu bəyanat diqqətlə oxunacaq bir siqnaldır. Moskva uzun müddətdir Kiyevdən güzəşt tələb edir, lakin indi Ukraynanın diplomatiyaya qapı açması Kremlin stoluna da yeni kartlar gətirir. Əgər bu mərhələdə danışıqlar başlayarsa, onlar əvvəlkindən fərqli olacaq - artıq tərəflər bir-birinin imkanlarını və itkilərini real qiymətləndirməyi öyrəniblər.
Bütün bunların fonunda Zelenskinin sözləri təkcə bir siyasi çıxış deyil, həm də insanın sülhə duyduğu ehtiyacın etirafıdır. O, illərlə davam edən müharibənin yaratdığı yorğunluğu, minlərlə ailənin yaşadığı ağrını, ölkəsinin gələcəyi üçün artan narahatlığı hiss etdirir. Sanki o, həm öz xalqına, həm də dünyaya “bəsdir, daha çox qan deyil, artıq sözlər işləsin” demək istəyir.
Əgər bu bəyanat real danışıqlara çevrilərsə, bu, təkcə müharibənin deyil, həm də XXI əsrin ən mürəkkəb böhranlarından birinin dönüş nöqtəsi ola bilər. İndi əsas sual budur: bu “hazırkı xətt” doğrudanmı sülhə aparan xətt olacaq, yoxsa yeni bir diplomatik marafonun başlanğıcı?
Ruslan Zəngəzur
