Bakı 
Bu gün Donald Tramp və Kamala Harrisin baş tutmuş debatı ABŞ siyasətinin gələcəyi və noyabrda keçiriləcək prezident seçkilərinə təsiri baxımından ciddi maraq doğurur.
Debatın bir çox cəhətlərinə diqqətlə yanaşmaq və hər iki namizədin strategiyalarını təhlil etmək vacibdir.
Bakıvaxtı.az-a görə, debatın birinci diqqət çəkən məqamı hər iki namizədin seçicilərə təqdim etdiyi fərqli mesajlar oldu. Donald Tramp hərzamankı kimi, öz populist ritorikasına sadiq qalaraq, ABŞ-nin hazırkı iqtisadi vəziyyətini, xarici siyasətdəki çatışmazlıqları və Kamala Harrisin də ideoloji olaraq dəstəklədiyi demokratların siyasətlərinin uğursuzluqlarını ön plana çıxardı. Tramp Amerika xalqının qarşılaşdığı çətinliklərdən danışaraq xarici ölkələrlə ticarət münasibətlərinin ölkəyə iqtisadi zərbə vurduğunu iddia etdi.
Onun diqqət çəkdiyi məsələlərdən biri də Çinlə olan ticarət əlaqələri və ABŞ-nin iqtisadi gücünün geri alınması oldu.Trampın bu ritorikası onun əsas dəstəkçiləri olan fəhlə sinfinə və konservativ təbəqəyə yönəlmişdi. O, güclü iqtisadiyyatı və milli təhlükəsizlik məsələlərini qabartmaqla seçiciləri cəlb etməyə çalışdı.
Kamala Harris isə debat zamanı daha geniş auditoriyaya yönələn strategiya ilə çıxış edirdi. Onun əsas hədəfi Trampın siyasətlərinin gətirdiyi sosial və iqtisadi fəsadları vurğulamaq oldu.
Harris, xüsusilə, pandemiya dövründə Tramp administrasiyasının səhiyyə sahəsindəki çatışmazlıqlarını tənqid etdi. O, səhiyyə islahatları və sosial ədalət məsələlərini qabartmaqla Trampın siyasətinin ölkəyə bölücü təsirini ön plana çəkdi.
Onun çıxışında qadın hüquqları, irqi bərabərlik və sosial ədalət məsələlərinə xüsusi yer verilmişdi. Hazırkı vitse-prezident ölkənin gələcəyi üçün demokratların daha inklüziv siyasətlərinin əhəmiyyətini vurğuladı.
Bununla da Harris Trampın təcridçi və qoruyucu ritorikasının əksinə, açıq və inteqrativ siyasət izlənilməsinin vacibliyini diqqətə çatdıra bildi.
Debatın xarici siyasət müzakirələri də maraqla qarışlandı. Trampın bu sahədəki mövqeyi daha çox milli maraqlara yönəlmiş və ABŞ-nin dünya arenasında üstünlüyünü geri qaytarmaq məqsədi daşıyırdı. O, beynəlxalq təşkilatları, xüsusilə BMT və NATO kimi qurumları tənqid edərək, ABŞ-nin qlobal liderliyini qorumaq üçün daha sərt addımlar atılmasının vacibliyini qeyd etdi. Trampın "Amerika Birinci" siyasəti debatda da əsas xətt kimi hiss olundu.
Harris isə beynəlxalq əməkdaşlığın və diplomatik yanaşmanın vacibliyini vurğuladı. O, Tramp administrasiyasının xarici siyasət sahəsindəki təcridçi yanaşmasını tənqid edərək, ABŞ-nin müttəfiqləri ilə daha sıx əməkdaşlıq etməsinin vacibliyini qeyd etdi. Xüsusilə Avropa Birliyi və Asiya regionu ilə olan əlaqələrin möhkəmləndirilməsi və beynəlxalq ticarət müqavilələrinin yenidən nəzərdən keçirilməsinin əhəmiyyətini vurğuladı.
Debatın daxili siyasət bölməsi isə daha çox iqtisadiyyat və səhiyyə sahəsindəki fərqli baxışları əks etdirdi.
Tramp iqtisadiyyatın güclənməsinin öz administrasiyasının əsas uğurlarından biri olduğunu vurğuladı və vergilərin azaldılması, dövlət müdaxiləsinin minimuma endirilməsi kimi neoliberal iqtisadi yanaşmalarını dəstəklədi. O, Harrisin təklif etdiyi sosial proqramların iqtisadiyyata mənfi təsir edəcəyini iddia edərək, daha çox özəl sektorun gücləndirilməsinin tərəfdarı olduğunu bildirdi.
Harris isə iqtisadiyyatın pandemiya sonrası bərpası və işsizliyin aradan qaldırılması üçün daha çox dövlət müdaxiləsi və sosial təminat proqramlarına ehtiyac olduğunu bildirdi. O, işçi hüquqlarının müdafiəsini, minimal əmək haqqının artırılmasını və orta təbəqənin iqtisadi rifahını təmin edən siyasətlərin həyata keçirilməsini müdafiə etdi.
Tramp və Harrisin debatda fərqlənən ən mühüm məqamlarından biri də seçiciləri necə cəlb etdikləri oldu.
Trampın ritorikası daha çox emosional idi və milli kimlik amilinə yönəlmişdi. O, ABŞ-nin dünya gücü kimi liderliyini və milli maraqlarını qorumaq zərurətini vurğulayaraq seçicilərin milli qürur hisslərini oyatmağa çalışdı. Trampın populist ritorikası ona sadiq seçici bazasını qorumağa və genişləndirməyə yönəlmişdir.
Digər tərəfdən, Harris daha rasionallığa və inklüzivliyə yönəlmiş çıxış etdi. O, müxtəlif sosial qrupların, xüsusən də qadınların, azlıqların və gənclərin problemlərinə həssas yanaşdı. Bu yanaşma demokratların daha geniş seçici kütləsinə çatmaq strategiyası kimi başa düşülə bilər.
Nəticə etibarilə, bu debat 2024-cü il seçkilərinin gərgin keçəcəyini bir daha göstərdi. Tramp və Harris arasındakı fikir ayrılıqları təkcə siyasət məsələləri ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda ABŞ-nin gələcəyi üçün hansı yolun daha uyğun olduğunu müzakirə edirdilər.
Trampın milli maraqları qorumaq və ABŞ-nin gücünü bərpa etmək istiqamətindəki ritorikası Harrisin sosial ədalət və beynəlxalq əməkdaşlıq üzərində qurulmuş strategiyası ilə qarşıdurmaya girdi.
Bu mübarizə ABŞ seçiciləri üçün iki fərqli gələcək vizyon arasında seçim etməyi tələb edir. Bu debat hər iki tərəfin güclü və zəif tərəflərini ortaya qoydu və qarşıdakı seçkilərdə seçicilərin hansı yanaşmanı dəstəkləyəcəyini müəyyənləşdirmək üçün mühüm bir addım oldu.
Əli Hüseynov
