Bakı 
Şərqi İngiltərə Universitetinin (Böyük Britaniya) yeni araşdırmasına əsasən, süni intellektin (AI) yaratdığı esselər hələ ki, real tələbələrin işi ilə müqayisə oluna bilməz.
Bakıvaxtı.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, “Written Communication” jurnalında dərc edilən araşdırmada “ChatGPT” tərəfindən yazılan və 145 real tələbənin müəllifi olduğu esse müqayisə edilib. Məqalə “ChatGPT” tələbə kimi yazırmı? Mübahisə esselərində nişanlanma işarələri” adlanır.
Süni intellektlə yazılmış esselər təsiredici dərəcədə ardıcıl və qrammatik cəhətdən düzgün olsa da, bir vacib elementdən - şəxsiyyət amilindən məhrumdur.
İnsan və maşın yazısı arasındakı xətt bulanıqlaşmağa davam etdikcə, tədqiqat rəqəmsal dövrdə tənqidi savadlılığın və etik şüurun inkişaf etdirilməsinin vacibliyini vurğulayır.
Ümid edilir ki, tapıntılar müəllimlərə maşınla yaradılan esseləri tanıyaraq bütün dünyada məktəb, kollec və universitetlərdə saxtakarlığı aşkarlamağa kömək edəcək.
Təhsil və Davamlı Tədqiqatlar Məktəbinin professoru Ken Hayland bildirib: “ChatGPT” ictimaiyyətə açıqlandıqdan sonra müəllimlər arasında ciddi narahatlıq yaranıb. Onlar tələbələrin bu tətbiqdən tapşırıqları yazmaq üçün istifadə edəcəklərindən ehtiyatlanır. Narahatlıq ondan ibarətdir ki, “ChatGPT” və digər süni intellektlə işləyən yazı alətləri potensial olaraq fırıldaqçılığı təşviq edə, eyni zamanda, əsas savadlılığı və tənqidi düşünmə bacarıqlarını zəiflədə bilər. Bu amil xüsusilə aktualdır, çünki süni intellekt tərəfindən yaradılan mətnləri etibarlı şəkildə aşkar etmək üçün hələ lazımi alətlərimiz yoxdur. Bu narahatlıqlara cavab olaraq, biz süni intellektin insanın esse yazmasını necə yaxından təqlid edə biləcəyini görmək istəyirik”.
Tədqiqat qrupu real tələbələr tərəfindən yazılmış 145 və “ChatGPT” tərəfindən yaradılan digər 145 esseni ətraflı təhlil edib. Professor Hayland bununla bağlı deyib: “Suallar və şəxsi şərhlər kimi “nişan markerləri” adlandırdığımız cəhəti öyrənməklə xüsusilə maraqlandıq. Biz gördük ki, real tələbələr tərəfindən yazılmış esselər daha zəngin nişan strategiyaları toplusunu nümayiş etdirir, bu, onları daha interaktiv və inandırıcı edir. Onlar ritorik suallar, şəxsi kənar cəhətlər və oxucuya birbaşa müraciətlərlə dolu idi. Digər tərəfdən, “ChatGPT”nin esseləri dil baxımından səlis olsa da, akademik yazı normalarını təqlid edirdi, lakin şəxsiyyət amilini əlavə edə və ya aydın bir mövqe nümayiş etdirə bilmədi”.
Nöqsanlara baxmayaraq, tədqiqat müəllifləri AI-nin təhsil prosesində rolunu istisna etmir. Onlar bunun əvəzinə “ChatGPT” kimi alətlərin vaxta qənaət edən vasitələr deyil, təlim vasitəsi kimi istifadə edilməli olduğunu iddia edirlər.
Professor Hayland vurğulayıb: “Tələbələr məktəbə, kollec və ya universitetə gələndə biz onlara sadəcə yazmağı deyil, həm də düşünməyi öyrədirik və bu, heç bir alqoritmin təkrarlaya bilməyəcəyi bir xüsusiyyətdir”.
