Bakı 
Azərbaycanın Bakıda ev sahibliyi etdiyi BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29), yalnız ölkəmizin iqlim dəyişikliyi mövzusunda liderliyini nümayiş etdirməklə qalmayıb, həm də qlobal miqyasda əhəmiyyətli bir dönüş nöqtəsinin başlanğıcını qoydu.
COP29-un təşkilində Azərbaycanın göstərdiyi yüksək səviyyəli təşəbbüs və öndərlik, yalnız bir dövlətin deyil, bütövlükdə inkişaf etməkdə olan ölkələrin qlobal iqlim dəyişikliklərinə qarşı mübarizədəki rolunu gücləndirmək üçün mühüm bir addım oldu. BMT tərəfindən qəbul edilən qərarlarla Bakıda qlobal miqyasda bir çox kritik məsələlər müzakirə edildi və yeni mexanizmlər tətbiq olundu ki, bunlar iqlim dəyişmələrinin təsirlərinə qarşı mübarizədə təsirli alətlərdir.
Bakı Maliyyə Məqsədi (BMG): Qlobal iqlim investisiyalarında yeni hədəf
Birinci önəmli nəticə, Bakı Maliyyə Məqsədinin (BMG) qəbul edilməsi oldu. Bu məqsəd, inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim maliyyəsinin yönəldilməsi ilə bağlı qlobal səviyyədə mühüm bir təşəbbüsdür. İqlim dəyişiklikləri yalnız inkişaf etmiş ölkələrə aid bir problem deyil; əksinə, ən çox təsirə məruz qalan və bununla mübarizə aparmaqda çətinlik çəkən inkişaf etməkdə olan ölkələrdir. BMG-nin icrası, bu ölkələrə illik 1,3 trilyon dollar vəsaitin yönəldilməsi və konkret olaraq 2035-ci ilə qədər hər il 300 milyard dolların səfərbər edilməsi, Azərbaycanın beynəlxalq iqlim ədalətinin təmin olunmasına verdiyi töhfəni göstərir.
Paris Sazişinin 6-cı maddəsinin tam icrası: Şəffaflıq və əməkdaşlıq
COP29-da qəbul edilən ən mühüm qərarlardan biri Paris Sazişinin 6-cı maddəsinin tam şəkildə işlək vəziyyətə gətirilməsi oldu. Bu maddə, ölkələrin karbon emissiyalarını azaldaraq qlobal iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə qarşılıqlı əməkdaşlığını tənzimləyir. Qlobal miqyasda bu tip əməkdaşlıqların inkişaf etdirilməsi, iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə səmərəli və ölçülə bilən nəticələr əldə etməyə imkan verəcəkdir. Bu qərar, Azərbaycan üçün qlobal tərəfdaşlıq və ətraf mühitin qorunması sahəsində nümunəvi bir irəliləyişdir.
İtki və Zərər Fondu: Ən zəruri yardımların təşkili
İqlim dəyişmələrinin təsirlərinə ən çox məruz qalan kiçik ada dövlətləri və digər vulnerabil ölkələr üçün təsis olunan İtki və Zərər Fondu, COP29-un ən önəmli nailiyyətlərindən biri oldu. Bu fond, 2025-ci ildən fəaliyyətə başlayacaq və iqlim dəyişikliyinin səbəb olduğu zərərləri aradan qaldırmaq üçün maliyyə yardımları təmin edəcək. Mənim fikrimcə, bu cür beynəlxalq təşəbbüslər, həm ətraf mühitin qorunması, həm də sosial ədalətin təmin edilməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır.
Adaptasiya və gender perspektivi: Bütün sahələrdə bərabərlik
Azərbaycanın təşkil etdiyi COP29, yalnız iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə məsələlərini deyil, eyni zamanda bu mübarizənin müxtəlif sosial sahələrdə necə aparılmasını da əhatə etdi. Bakı Adaptasiya Yol Xəritəsi və Gender üzrə Lima İş Proqramı ilə əlaqəli qərarlar, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə adaptasiya məsələlərinə daha çox diqqət yetiriləcəyini və qadınların iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə fəal iştirakını təmin edəcəyini göstərir. Bu yanaşma, yalnız ətraf mühitin deyil, həm də sosial bərabərliyin təmin olunması istiqamətində atılmış vacib addımdır.
Azərbaycanın gələcək liderliyi: Uğurlu presedent
Bir ictimai fəal olaraq, bu cür beynəlxalq tədbirlərin əhəmiyyətini və Azərbaycanın bu sahədə yaratdığı presedentləri yüksək qiymətləndirirəm. COP29-un yekununda əldə olunan uğurlar, yalnız bir sessiyanın deyil, Azərbaycanın liderliyində həyata keçirilən qlobal təşəbbüslərin davamlı təsirini göstərir. Bu cür irəliləyişlər, gələcəkdəki COP sessiyalarında da Azərbaycanın təşkilatçılıq və liderlik qabiliyyətini sərgiləyəcəkdir. Nəticə etibarilə, Bakı, iqlim dəyişmələri ilə mübarizədə yalnız bir məkan olaraq deyil, həm də beynəlxalq əməkdaşlıq və ədalət üçün vacib bir mərkəz kimi çıxış etdi. COP29-un yekun qərarları, hər birimiz üçün qlobal məsuliyyətin, əməkdaşlığın və ədalətin vacibliyini bir daha xatırladır.
Bu tədbir Azərbaycanın gələcəkdəki beynəlxalq iqlim siyasətlərindəki əhəmiyyətli rolunu möhkəmləndirərək, dünyada daha bərabər və davamlı bir gələcək üçün yeni bir üfüq açdı.
Bakıvaxtı.az
